Porsche 959, 1988

In 1982 begon Porsche aan de ontwikkeling van het 959 Rally Project voor de FIA groep B rallyklasse onder leiding van Porsche hoofdingenieur Helmut Bott. Porsche was al jarenlang succesvol in de racerij en de fabriek wilde tevens het hoogste podium bereiken in de rallysport. Het Porsche 959 groep B prototype werd in 1983 voorgesteld op de IAA te Frankfurt en de 959 straatversie in 1985. Om de 959 te homologeren voor de groep B rallyklasse moesten er 200 auto’s voor gebruik op de openbare weg worden gebouwd. Op basis van het prototype en de indrukwekkende specificaties werden alle 959’s werden bij voorintekening verkocht. Door de enorme technische complexiteit van deze supersportwagen, die ook betrouwbaar dagelijks bruikbaar moest zijn, duurde de verdere ontwikkeling nog ruim een jaar alvorens de eerste modellen begin 1987 werden uitgeleverd.

Terwijl de 959 straatversie ontwikkeld werd behaalde de 959 in rally uitvoering haar eerste successen. In FIA groep B won de auto de Egyptische Farao Rally van 1985. In 1986 behaalden Porsche 959’s de eerste en tweede plaats in de legendarische Parijs-Dakar rally. Het laatste wapenfeit in groep B werd de overwinning van de Franse ‘Rally des 1000 pistes’, in 1986, waarna de groep B, wegens dodelijke ongelukken, werd opgeheven. Porsche besloot de 959 om te bouwen voor de GTX klasse. Onder de typenaam 961 won de auto in 1986 de 24 uren van Le Mans.

Eind 1986 konden journalisten en testrijders kennismaken met de voltooide 959. De specificaties en prestaties van de 959 waren zo indrukwekkend dat de auto als eerste de titel supersportwagen mocht dragen. De auto kende een topsnelheid van 315 km/u en de auto accelereerde in 3,7 seconden naar 100 km/u. De high tech Bi Turbo zescilinder boxermotor leverde een topvermogen van 450 pk en een gigantisch koppel van 500 Nm. Journalisten en testrijders waren zeer onder de indruk van het gemak waarmee de enorme prestaties werden geleverd, de 959 was zeer eenvoudig, veilig en snel te rijden.
De Porsche ingenieurs hadden een huzarenstukje geleverd, zij hadden de grenzen van wat technisch mogelijk was opgezocht en zelfs verlegd. In dit licht kan de Porsche 959 worden gezien als de Bugatti Veyron van de jaren 1980. De 959 was de snelste in serie gebouwde auto ooit en de auto telde vele technische innovaties. Zo kende 959 als de eerste productieauto een zes versnellingsbak, twee Turbo’s in registeropstelling (achter elkaar geplaatst),  elektronisch geregelde vierwielaandrijving, snelheidsafhankelijke niveauregeling en bandendruk indicatie via de holle magnesium velgen. De 959 kostte in 1987 420.000 DM wat volgens geruchten bijna de helft minder was dan de daadwerkelijke ontwikkeling- en bouwkosten.

De motor van de 959 was een doorontwikkeling van de zescilinder boxermotor uit de klasse dominerende en uiterst succesvolle Porsche 935 GT racer uit de late jaren 70. In racetrim leverde deze motor met twee turboladers 800 pk. De doorontwikkelde motor werd toegepast in de 959 groep B rallyauto en in de 961 GTX racewagen. Voor de 959 straatversie werd de motor  terug ‘getuned’ naar 450 pk. en werden er veel maatregelen genomen om een optimale koeling te bewerkstelligen. Het resultaat was een zeer krachtige, uitermate gecultiveerde, robuuste en betrouwbare motor. De boxermotor was voorzien van dubbele bovenliggende nokkenassen, vier (natriumgevulde) kleppen per cilinder, luchtgekoelde cilinders, watergekoelde cilinderkoppen, twee watergekoelde KKK turboladers, elektronische Bosch Motronic ontsteking en Bosch DME benzine injectie.

De carrosserie van de 959 was een hoogstandje op zich. De inwendige structuur was gemaakt van aluminium met een dak en spatborden van het sterke en lichte Kevlar (composietmateriaal). De vlakke wagenbodem was gemaakt van sterk en licht Nomex (composiet fiber materiaal van DuPont). De deuren en motorkap waren vervaardigd van aluminium en de voorbumper was gemaakt van Polyurethaan.

De 959 was verkrijgbaar in twee uitvoeringen een lichte sportversie, ( 1350 kg leeggewicht) zonder luxe, en een comfortversie die 100 kilogram zwaarder was. In totaal werden er 292 exemplaren van de Porsche 959 straatversie gebouwd. 113 in 1987 en 179 in 1988 waarvan er slechts 29 als sportversie werden afgeleverd. Van twee exemplaren is bekend dat ze ‘total loss’ zijn geraakt en dus niet meer geregistreerd staan.

Vermeldenswaardig is tenslotte dat er in 1992 een speciale oplage van acht nieuw gebouwde 959’s werd uitgebracht. Deze auto’s waren voorzien van verbeterde niveauregeling en demping. De auto’s werden in ‘no time’ verkocht voor 747.500 DM. De zeldzame Porsche 959 behoort als supersportwagen en technische mijlpaal tot de grootste iconen uit de autogeschiedenis.

Technische gegevens*

6 cilinder boxermotor (DOHC)
luchtgekoeld blok, watergekoelde cilinderkoppen,
vier kleppen per cilinder. Bosch DME benzine injectie,
Bi-Turbo met laadluchtkoeling
cilinderinhoud: 2849 cc.
vermogen: 450 pk. bij 6500 tpm.
koppel: 500 Nm. bij 5000 tpm.
topsnelheid: 315 km/u.
acceleratie 0-100 km/u: 4 sec.
transmissie: 6 versnellingen, handbediend
aandrijving: vierwielaandrijving met visco koppeling
remmen: geventileerde schijfremmen rondom + ABS
wielophanging: hydraulisch in hoogte verstelbaar
gewicht: 1450 / 1590 kg.

*Bron: Porsche Typenkunde

Porsche historie 1931-1990

Op 25 april 1931 richtte Professor Ferdinand Porsche zijn voertuigtechnisch ingenieursbureau op. Het buro heette voluit:
"Porsche Konstruktionsburo für Motorenfahrzeug und Wasserfahrzeugbau". Ingenieursbureau Porsche werkte vooral in opdracht van anderen. Zo werden er kleine auto's ontwikkeld voor Zündapp, NSU en Wanderer en werden er ontwerpdiensten bewezen aan Mercedes-Benz inzake de bouw van Grand Prix racewagens.
De belangrijkste vooroorlogse successen van ingenieursbureau Porsche waren de ontwikkeling en de bouw van de succesvolle auto Union Grand Prix racewagens en het ontwerpen en bouwen van de "Kraft-Durch-Freude-Wagen" die later bekend werd als Volkswagen Kever.

Ferdinand Porsches grote droom was het ooit sportwagens onder eigen naam te gaan bouwen. In 1936 startte hij met project 60K10, een rensportwagen om mee te gaan deelnemen aan de Berlijn-Rome wegrace. De 60K10 was gebaseerd op techniek van de "KDF-Wagen" waarvan men het chassis, de motor en de verdere techniek gebruikte. In 1939 was de 60K10 gereed; een prachtige zeer gestroomlijnde rensportwagen met een druppelvormige aluminium body. Helaas gooide de tweede wereldoorlog roet in het eten en werden alle werkzaamheden van Porsche te Stuttgart stilgelegd en verhuisde men de lopende werkzaamheden naar een oude houtzagerij in het Oostenrijkse Gmünd.

Na de tweede wereldoorlog was er van de Duitse industrie niet veel over, alles moest opnieuw opgebouwd worden. De Porsche fabriek te Stuttgart was ingenomen door de geallieerden, de fabriek moest tuingereedschappen maken en landbouw werktuigen herstellen. In de houtzagerij te Gmünd begonnen zoon Ferry Porsche en Prof. Eberan van Eberhorst in 1947 aan project 356. Ferdinand Porsche zat op dat ogenblik nog onterecht in een Franse gevangenis onder verdenking van oorlogsmisdaden dus hij werkte niet mee aan de opstart van project 356. In augustus 1947 kwam Ferdinand vrij en in maart 1948 was het eerste Porsche 356 prototype klaar; de 356-001.
De Porsche 356-001 was gebouwd rond een buizenchassis met een aluminium body en wederom Volkswagen techniek. De 356-001 was echter voorzien van een middenmotor geplaatst voor de achteras.

De 356 werd na prototype 001 aangepast voor productie. Hierbij verhuisde de motor naar een plek achter de achteras om meer functionele ruimte in de auto te scheppen. De definitieve Porsche 356 werd vormgegeven door Erwin Komenda. Tot 1948 werden er ca. 50 Porsche 356 met aluminium koetswerk gefabriceerd, deze auto's genieten nu bekendheid onder de naam "Gmünd-modellen".
In 1948 verhuisde Porsche naar Stuttgart. De houtzagerij in Gmünd werd te klein. Men huurde naast de oude Porsche fabriek een ruimte en tevens extra ruimte bij het carrosseriebedrijf Reutter.
De firma Reutter vervaardigde de 356 coupé koetswerken en de firma Gläser de 356 cabriolet body's. Alle carrosserieën werden nu van staal vervaardigd.
In het voorjaar van 1949 verscheen de Porsche 356 voor het eerst op een auto tentoonstelling; de salon van Genève.
De Porsche 356 zou een lange evolutie kennen. De 356 werd tussen 1948 en 1965 gebouwd in de volgende type stadia:
Gmünd modellen 1948 - 1951, de pre-A modellen 1950 - 1955, de 356 A 1955 - 1959, de 356 B 1959 - 1963, de 356 C 1963 - 1965.
Daarnaast verscheen er tussen 1955 - 1965 een Carrera met vier bovenliggende nokkenassen en werden er tussen 1954 - 1964 speciale cabriolets gebouwd zoals de America Roadster, de Speedster en de Convertible D.

In september 1963 werd de 356 opvolger voorgesteld op de Autosalon van Frankfurt; de 901 (later 911).
In oktober 1964 werd de typebenaming 901 veranderd in 911 omdat de Franse automobielfabrikant Peugeot de rechten bezat op drie cijferige benamingen met de "nul" in het midden.
Zoals vaak gebeurde met de introductie van een nieuw model, door een befaamd automerk, werd de 901 door de bestaande klantenkring niet direct met enthousiasme ontvangen. De 356 clientèle vond de 901 niet bij het imago van Porsche passen. Volgens hen was de auto te groot, te krachtig en te luxe.

Porsche had echter een tijdloos automodel ontworpen en vormgegeven; wat zij toen niet wisten was dat het 901/ 911 ontwerp zo tijdloos was, dat na jaren van evolutie, de eerste echt ingrijpende wijzigingen pas werden doorgevoerd bij het ontwikkelen van de 911/ 993 die in 1993 op de markt kwam.
De Porsche 911 werd geconstrueerd met een zelfdragende stalen carrosserie waarbij de motor achterin werd geplaatst. De zescilinder motor was van het bokser type en luchtgekoeld. De wielophanging van de Porsche 911 was vanaf het begin onafhankelijk en de auto was vanaf het begin voorzien van een vijf versnellingsbak met vloerschakeling.
De luchtgekoelde Porsche 911 met zescilinder boxermotor zou een zeer lange evolutie kennen. De 911 wordt nog altijd gebouwd zij het dat sinds 1998, bij het verschijnen van het 996 model, de motoren van waterkoeling werden voorzien.
 911 modelreeksen 1963 tot heden:
De 2-liter 911 1963 - 1969, de 2.2-liter 911 1970 - 1971, de 2.4-liter 911 1972 - 1973, de 2.7-liter 911 1974 - 1977, de 911 Turbo 1975 - 1993, de 911 SC 1978 - 1983, de 911 Carrera 3.2 1984 - 1989, de 911/964 Carrera 4 en 2 1989 - 1993, de 911/993 Carrera 1993 - 1998, de 911/996 Carrera (watergekoeld) 1997 - 2004, de 911/997 Carrera 2004 tot heden.
Naast de Porsche 356 en de daaruit voortgekomen Porsche 911 heeft Porsche in de loop der jaren vele succesvolle racewagens gebouwd waaronder de 718 RSK Spyder uit 1958.
(klik hier om 6 kampioenschap winnende Porsche GT sportwagens te bekijken die vanaf 1969 de GT racerij domineerden) 

Ook ontwierp en bouwde Porsche sportwagens voor weggebruik met middenmotor of met de motor voorin geplaatst. In 1969 verscheen de in samenwerking met VW gebouwde VW-Porsche 914 met midscheeps geplaatste viercilinder Volkswagen motor. Ook verscheen er een in gelimiteerde oplage gebouwde variant met Porsche 2 liter zescilinder boxermotor; de Porsche 914-6. De VW-Porsche 914 werd een verkoophit, meer dan 100.000 exemplaren werden verkocht... 

In 1975 verscheen, wederom in samenwerking met VW, de Porsche 924. De auto was vormgegeven door de Nederlander Harm Lagaay die sindsdien het gezicht van nagenoeg alle Porsches bepaalde. De 924 zag er vlot gelijnd uit en was voorzien van een twee liter Audi viercilinder motor. Wederom was de samenwerking met VW vruchtbaar, ruim 110.000 exemplaren werden verkocht tot 1985.
In 1977 vindt er een kleine huisrevolutie plaats bij Porsche met het verschijnen van de zeer futuristisch vormgegeven Porsche 928... De 928 was voorzien van een voorin geplaatste 4.5 liter V8 motor ontworpen door Porsche. De 928 was en echte GT, een sportwagen voor lange afstanden, comfortabel met een perfect onderstel en prestaties van topniveau. De 928 werd in 1978 uitgeroepen tot "Auto van het jaar" wat een uitzondering was daar het een peperdure auto uit het topklasse segment betrof. De Porsche 928 trok echter een geheel andere klantengroep en bleef exclusief omdat er net geen 18.000 exemplaren werden verkocht totdat de 928 in 1982 uit de productie werd genomen.

De beginjaren tachtig van de vorige eeuw waren voor Porsche een hoogtepunt. Men had drie aparte productielijnen voor de 911, 928 en de 924. Tegelijkertijd werden in de Groep C racerij grote successen geboekt. In 1983 werd zelfs de overwinning tijdens de 24 uren van Le Mans behaald.
In deze periode raakte Porsche intern in een bestuurscrisis, men was teveel gefocust op korte termijn winst en technische ontwikkelingen stonden op een laag pitje.
Met de komst van Peter Schutz in 1982 kwam de kentering ten goede, technische innovatie en lange termijn denken werden weer gemeengoed bij Porsche. Het prestigeproject 959 werd opgestart om het technisch kunnen van Porsche te materialiseren in een Super-Porsche die alle sportauto's die ooit gemaakt waren moest overtreffen; dat lukte.
De Porsches 924 en de 928 werden uit productie genomen en door project 959 was de verdere ontwikkeling van de 911 achterop geraakt. Met de verschijning van de Porsche 911 Carrera 3.2 in 1984 zat Porsche weer helemaal op het goede spoor en zag dat beloond met Porsche 911 top-verkopen in 1985.
Twee jaren later werd de Porsche 911 door de klandizie plotseling beschouwd als een achterhaald ontwerp en de verkopen liepen scherp terug.
In 1989 kwam de Porsche 911/964 op de markt maar de verkopen bleven matig en het bleef rommelen op directie niveau. Pas in 1994 wist Porsche uit de crisis te komen met de 911/964 en de voor 80% nieuw ontworpen Porsche 911; de 993.
De Porsche 993 was onder leiding van Harm Lagaay vormgegeven door de Engelsman Tony Hatter. De 993
kreeg een sterke, krachtige uitstraling mee, een sterk verbeterd onderstel, meer comfort en wederom topprestaties. De 993 zou tezamen met de in de jaren negentig verschijnende Porsche Boxster (eerste Porsche boxermotor met waterkoeling) verantwoordelijk zijn voor de grote gezondheid van Porsche als één van de weinige onafhankelijke automobiel bouwers.
Dat Porsche de toekomst positief tegemoet ziet werd duidelijk bij de introductie van de Porsche 911 variant 996 die geheel nieuw ontwikkeld werd en waarbij de zescilinder boxermotor net als in de Boxster van waterkoeling voorzien werd.
Met de in 2002 verschenen Porsche Cayenne (wederom in samenwerking met VW), de Porsche Boxster en de "evergreen" Porsche 911 heeft de firma modellen in meerdere segmenten waarmee de prachtige Porsche historie in leven gehouden wordt.

_{© Marc Vorgers}